روش تحقیق در مدیریت اسلامی

در یک سازمان معمولا دو عامل سبب روی آوردن به پژوهشهایی در حوزه مدیریت است.

a.     علاقه مدیران یا محققان

b.     مشکلات سازمان

بنابراین کار ما به عنوان پژوهشگر از اینجا آغاز میشود که علاقه یا مشکل را به درستی بشناسیم و دنبال کنیم تا به سرنخهایی برسیم.

1- مرحله اول: شناسایی مشکل یا علاقه مدیران و محققان

سؤال : عقاله­ای که در سازمان شکل می­گیرد اولین کاری که انجام می­دهیم چیست؟

1. تماس برقرار می­کنیم تا ببینیم مشکل کجاست؟

علاقه و مشکل را شناسایی می­کنیم.

2. گردآوری اطلاعات اولیه (اطلاعات را در خود سازمان بررسی می­کنیم و بدست می­آوریم). به میان  پرسنل، مدیران، مشتریان میرویم و در مورد موضوعی که ذهن مدیران یا محققان را به خود مشغول کرده (موضوع تحقیق) صحبت میکنیم.

3. بررسی پیشینه یا ادبیات موضوع

پس از مرحیه دوم، هدف بعدی رسیدن به یک مدل مهندسی از موضوع مورد تحقیق است. هدف ما در این قسمت مطالعه سیستماتیک پژوهش­های قبلی به منظور اطمینان از شناخت تمامی متغیرهایی است که ممکن است بر موضوع تحقیق ما تأثیر داشته باشد و از نظر ما به دور مانده است. همچنین این از کار به ما اطمینان می­دهد که چرخ را از نو اختراع نمی­کنیم شاید پژوهشگران پیش این موضوع را بررسی کرده و به وقایع موردنظر رسیده باشند.

پس سه گام اول روش تحقیق تا به اینجا:

1.     شناسایی مشکل یا علاقه

2.     گردآوری اطلاعات (باید در خود سازمان بگردیم و پیدا کنیم)

3.     گردآوری اطلاعات به صورت علمی (ادبیات تجربی و تئوری) برای رسیدم به مدل مفهومی و فرضیه ها

مدل مفهومی تحقیق

 

 

 

 

مستقل : آن چیزی که ما به راحتی می­توانیم تغییرش دهیم.

وابسته : متغیری است که معلول متغیرهای مستقل و مداخله­گر است به عبارتی دیگر ما سعی می­کنیم با تغییر در متغیرهای مستقل و کنترل متغیرهای مداخله­گر (مزاحم یا تعدیلی) به هدف خود که تغییر در متغیر وابسته است برسیم. به عنوان مثال: هدف یک سازمان افزایش سهم بازار خود است. ما به عنوان یک محقق حدس می­زنیم افزایش تبلیغات و کاهش قیمت دو عامل تأثیرگذار اصلی در افزایش سهم بازار می­باشد.

برای بررسی این موضوع پس از گردآوری اطلاعات اولیه از داخل سازمان به این نتیجه می­رسیم که نارضایتی کانال­های توزیع و کارکنان فروش عامل مهمی است که می­تواند سهم بازار ما را تحت تأثیر قرار دهد.  به عبارتی دیگر ما گام اول و دوم از این فرایند تحقیق علمی را تا به اینجا پیموده­ایم. حالا ما 3 متغیر داریم که انتظار می­رود در افزایش سهم بازار ما دخالت داشته باشند.

                        وابسته                                                       مستقل

                                                                       

 

برای اطمینان از اینکه متغیر دیگری از چشم ما به دور نمانده باشد به سراغ ادبیات موضوع می­رویم و پیشینه تحقیقات انجام گرفته از این موضوع را بررسی می­کنیم. ما انتظار داریم پس از اجرای گام 3 (پیشینه کاوی) با اطمینان و دقت بیشتر مدل مفهومی تحقیقی خود را ارائه دهیم. بررسی مدل پیشینه به ما کمک می­کند. متغیرهای دیگر با روش انجام تحقیق مشکلات احتمالی، ابزارهای مورد نیاز، و روش آماری (متدولوژی) مرسوم در این دسته از پژوهش­ها را شناخته­ایم برای اینکه بتوانیم از اطلاعات پژوهش­های قبلی به صورت اثربخش و کارآمد استفاده کنیم بهتر است چارچوب مشخصی برای کسب اطلاعات لازم داشته باشیم.

نمونه یک چارچوب ساده و کارآمد در نمودار 2-2 ص 54 کتاب آورده شده است.

این چارچوب به ما کمک می­کند اطلاعات پژوهش­های قبلی را به صورت مفید و مختصر جمع­آوری نمائیم و هنگام استفاده از این اطلاعات دچار سردرگمی شویم.

چگونه از اعتبار علمی یک پژوهش اطمینان حاصل کنیم؟

بقیه افراد کار پژوهشی ما را به چه اساسی ارزیابی می­کنند؟

منبع یک تحقیق که درواقع نشانگر اشراف پژوهشگر بر ادبیات موضوع است مهمترین عامل در اعتبارسنجی یک پژوهش است. وقتی یک پژوهش اغلب منابع معتبر و مرتبط با موضوع را دربردارد ما اطمینان می­یابیم پژوهشگر دید علمی و عمیقی نسبت به موضوع داشته است.

مراحل تحقیق

(جمع­بندی جلسه قبل)

1- شناسائی مشکل / علاقه

2- جمع آوری اطلاعات اولیه   1- تاریخچه  (سابقه، محصولات، فرایندهای تولید،

      سهامداران، مدیران و ...)

      2- عوامل ساختاری

      (چارت سازمانی و رویه­ها، دستورالعمل، نوع تصمیم­گیری،

      شبکه و روابط بین بخش­های مختلف سازمان)

      3- نگرش­ها و پاسخ­های رفتاری

      (نگرش نسبت به مرخصی نظام پاداش و انگیزش کارکنان )

 

3- پیشینه کاری (نظریه­پردازی) یا بررسی ادبیات موضوع

1. پیشینه تئوری                      2. پیشینه تجربی

پیشینه تئوی : در این قسمت علاقه­مند است دریابد محققان پیشین از چه تئوری­ها و روش­های آماری شناخته شده در بررسی موضوع استفاده کردند. هدف محقق در این قسمت این است که آنچه را که قصد بیان آن را به عنوان بیان مسئله، ضرورت موضوع، بنیان پژوهش دارد. با استفاده از منابع معتبر پیشین مستحکم نماید. بدون پیشینه تئوری نوشته­های محقق فاقد اعتبار بوده و از نظر مراجع علمی قابل استفاده نمی­باشد به عبارت دیگر بدون پیشینۀ تئوری نمی­توان در مورد بنیان علمی یک تحقیق و عینیت آن اطمینان حاصل کرد. (عینیت یک ویزگی اصلی و مهم در پژوهش­های علمی است. به این معنا که یک تحقیق برخواسته از ذهنیات یا پیش­فرض­های ذهنی محقق نمی­باشد.)

پیشینه تجربی : در پیشینه تجربی محقق به مطالعات قبلی انجام گرفته در این موضوع اشاره می­کند. معمولاً وقتی می­خواهیم کار تحقیق را به صورت علمی شروع کنیم از این مرحله کار اصلی، شروع می­شود. پس از مطالعه پژوهش­های قبلی تا می­توانیم جمع­بندی و چارچوب خوبی برای نوشتن طرح تحقیق یا پروپوزال آماده کنیم. بعد از جمع­بندی پیشینه ما انتظار داریم بتوانیم مدل مفهومی پژوهش خود را با دقت و اطمینان شکل دهیم. یک پیشینه کاوی خوب کار ما را در ادامه مسیر بسیار آسان می­کند، ما می­توانیم با اشاره به نقاط ضعف و قوت تحقیقات قبلی خلاقیت موجود در طرح تحقیق خود را توجیه نمائیم. (ص 54 کتاب یک چارچوب مفید و مختصر برای بررسی پیشینه در اختیار ما قرار می­دهند.)

منظور از ادبیات تئوری: نظریات اصلی و پایه در رابطه با موضوع است. این قسمت از ادبیات عمدتاً اولین پژوهش­ها و نظریه­های تأیید شده در رابطه با موضوع را شامل می­شود.

منظور از ادبیات تجربی: ادبیات تجربی شامل گزارش تمامی مطالعاتی است که بر روی قسمت تئوری ادبیات انجام شده است.

انواع مقالات

روش­ها و ابزارها در پیشینه کاری تحقیق

مقالات علمی به دو نوع:   1- ترویجی                2- پژوهشی

مقالات ترویجی

یک دید کلی و دانش اولیه در مورد مفاهیم خاصی مرور می­شود.

مقالات پژوهشی

مقالات علمی- پژوهشی هستند که دید جزئی و تخصصی تأثیر چند عامل را بر هم بررسی می­کند.

مثال مورد اول: نظیر یک مقاله با عنوان زیر است:

کاربردهای آی­تی در کسب و کار امروز

مثال در مورد نوع دوم : موضوع آی­تی با عنوان زیر مطرح می­شود:

                                      بررسی تأثیر استفاده از ابزارهای آی­تی در افزایش سهم بازار

پژوهشی: جزئی و تخصصی

1- مقدمه 2- بیان مسئله + ضرورت موضوع   3- پیشینه تئوری     4- پیشینه تجربی

 5- روش شناسایی پژوهشی

1. معرفی مدل 2. متغیرها 3. تعاریف عملیاتی 4. روش آماری نرم افزار 5. روش گردآوری داده­ها 6. تجزیه و تحلیل (توصیفی و تحلیل) 7. جمع بندی + نتیجه گیری 8. پیشنهادات 
9. فهرست منابع : (1- برای پژوهشگران آتی 2- برای سیاست­گذاران)

1- نمودار        2- جدول         3- نتایج تخمین و تستهای آماری

انواع گزارشات در پژوهش

در انتشار پژوهش­های انجام یافته نوع گزارش در ابتدا مشخص شود. به عبارتی پژوهشگر بایستی هدف خود را در اجرای تحقیق مشخص نماید. دو نوع گزارش در انتشار نتایج تحقیق مرسوم است.

1- توصیفی                  2- تحلیلی

توصیفی : در گزارش توصیفی پژوهشگر عمدتاً دورنمایی از وضعیت متغیرها ارائه می­کند. هدف این بخش ارائه اطلاعات آماری در مورد تک­تک متغیرهاست. به عنوان مثال در موضوع تأثیر تبلیغات در فروش پژوهشگر در قسمت توصیفی کار خود آمار میزان فروش و هزینه تبلیغات را در طبقه­بندی­های مختلف ارائه می­نماید. استفاده از جدول ؟؟؟؟؟؟؟ در این قسمت ضروری و مرسوم است. جدول­های متقاطع در این قسمت می­توانند تصویر جامعی از وضعیت نمونه و موضوع مورد بررسی ارائه دهند. در این قسمت محقق به ارتباط بین متغیرها اشاره نمی­کند و اظهارنظر نیز نمی­نماید.

نکته : در اغلب پژوهش­های حوزه مدیریت ما مواجه هستیم با داده­هایی که باید از طریق محاسبه یا پرسش­نامه جمع­آوری نمائیم. بنابراین بخشی از اطلاعات بدست آمده که بایستی گزارش کنیم مربوط به ویژگی­های پاسخ­دهندگان خواهد بود. ارائه اطلاعات مربوط به پاسخ­دهندگان در گزارش تحقیق از این جهت مهم است که بررسی مجدد محقق یا ارزیابی آن و یا استفاده از نتایج آن گاهی اوقات در گروی اطلاع داشتن از ویژگی مرجع داده­های پژوهش است. در بیشتر تحقیقات مدیریتی مرجع نهایی ما افراد هستند. بنابراین بایستی ویژگی­های شخصی و سازمانی آنها را در پرسش­نامه سؤال کنیم و آمار مبطو به آن را در گزارش خود بیابیم.

تحلیل: در بخش تحلیلی گزارش پژوهشگر به تحلیل­های دومتغیره و بیشتر می­پردازد.

هدف از این قسمت گزارش کردن روش آمار اجرا شده و خروجی­های بدست آمده از تجزیه و تحلیل آماری است. در این بخش پژوهشگر می­تواند در مورد روابط بین متغیرها و تأثیرگذاری­ آنها بر همدیگر اظهارنظر نماید. در این قسمت پژوهش ما بایستی حتماً خروجی نرم افزار استفاده شده و قسمت­های آماری را گزارش کنیم. ماحصل این گزارش پذیرش و یا عدم پذیرش فرضیه­هایی است که در قسمت قبل (در قسمت بررسی پیشینه و فرضیه­سازی) آنها را عنوان کرده­ایم.

پس از بررسی ادبیات موضوع و مطالعه نظریات حوزه تحقیق­مان بایستی یک مدل ساده برای متغیرهای تحقیق آماده کنیم. این مدل ساده به ما نشان می­دهد در تحقیق، چه متغیرهایی وجود دارد و رابطه بین آنها چگونه است. برای تشخیص متغیرها و روابط بین آنها، همواره به ادبیات تئوری تحقیق(نظریات مرتبط با موضوع) مراجعه می­کنیم. فرضیه­سازی حتماً باید مبتنی بر پیشینه نظری موضوع و مدل مفهومی پژوهش باشد.

فرضیه :

فرضیه حدسی هوشمندانه در مورد موضوع تحقیق است.

نکته : زمانی که مدل مفهومی تحقیق دارای چندین متغیر مستقل و تعدیلی باشد، بایستی برای بررسی موضوع در مورد هر کدام از روابطی که در مدل مفهومی مشاهده می­کنیم یک فرضیه جداگانه بسازیم زیرا هنگام بررسی موضوع ممکن است متغیرهای مختلف ارتباط متفاوتی را با متغیر وابسته از خود نشان دهند. در تنظیم فرضیه استفاده از جمله «اگر .... پس.....» می­تواند به ما کمک کند.

موضوع مهم دیگر در تنظیم فرضیه حمایت ادبیات موضوع از روابط بین متغیرها در فرضیه­است که ما می­سازیم. فرضیه­ها ممکن است جهت­دار یا غیرجهت­دار باشند. در فرضیه جهت­دار ما عنوان می­کنیم متغیر مستقل تأثیر مثبت یا منفی و متغیر وابسته دارد.

مقیاس­ها در اندازه گیری

1. مقیاس اسمی

مقیاس اسمی برای کدگزاری و تمییز دادن متغیرهای مختلف به کار می­رود. اختصاص اعداد در این مقیاس صرفاً جهت نامگذاری می­باشد و هیچگونه عملیات ریاضی بر روی آن نمی­توان انجام داد. همچنین محاسبه میانگین در مورد این نوع متغیرها معنادار نمی­باشد. اغلب متغیرهای دامی تحقیق با این مقیاس اندازه گیری می­شود. متغیرهای دامی: دسته­ای از متغیرها هستند که نمی­توانیم عدد معناداری را به آن­ها اختصاص دهیم. مثل جنسیت افراد، جنس کفش، رنگ لباس و نام محصولات.

2. مقیاس ترتیبی

در این نوع مقیاس اعدد علاوه بر اینکه نشانگر تفاوت در سطوح مختلف متغیر هستند (مثل مقیاس اسمی) علاوه بر آن برتری بین سطوح مختلف متغیر قابل مشاهده است. نظیر مقیاس اسمی نمی توانیم عملیات ریاضی در این متغیرها استفاده کنیم اما مُد آنها را
می­توانیم اندازه بگیریم. میزان تفاوت در مقیاس ترتیبی قابل اندازه­گیری نیست.

مقیاس نسبتی و کسری در جلسه آخر ارائه شده است که در این جزوه موجود نیست.

نمونه­گیری

نمونه­گیری در تحقیق به سبب محدودیت زمان و هزینه در دسترس بودن کل اعضای جامعه و همچنین کافی بودن مطالعه نمونه به جای کل جامعه انجام می­شود. هدف ما از نمونه­گیری این است که بتوانیم با بررسی ویژگی­های نمونه تحقیق به نتایجی در مورد جامعه مورد مطالعه دست یابیم. برای نمونه­گیری ما باید درباره 3 صحبت زیر تصمیم­گیری کنیم.

1. چارچوب نمونه گیری             2. طرح نمونه­گیری        3. اندازه نمونه

چارچوب نمونه­گیری : شامل یک لیست از اعضای جامعه­ای است که قصد داریم آن را مطالعه کنیم.

طرح نمونه­گیری : روشی است که برای انتخاب نمونه به شیوه علمی استفاده می­کرد.

اندازه نمونه : با فرمول­های ریاضی مشخصی (کوکران- اورکات) تعیین می­گردد.

در نمونه­گیری محقق باید دقت کنید نمونه­ای که انتخاب می­کند از حیث ویژگی­های مورد مطالعه نماینده مناسبی از جامعه آماری تحقیق باشد برای اینکه این هدف محقق شود محقق باید به چارچوب، طرح و اندازه نمونه خود دقت بیشتری نماید.

اندازه نمونه : باید به نحوی انتخاب شود که با در نظر گرفتن محدودیت­های هزینه و زمان دارای توزیع نرمال باشد تا اطمینان پیدا کنیم. نمونه­ای که انتخاب کرده­ایم گویای جامعه مورد مطالعه ما بوده است. به عبارت دیگر ما مطمئن می­شویم نمونه انتخابی، شامل مشاهداتی نیست که در دو انتهای نمودار قرار دارد.

غیرنرمال                                                                      نرمال

 

 

طرح نمونه­گیری بسته به موضوع مورد مطالعه می­تواند به یکی از روش­های زیر انتخاب شود.

1. تصادفی                   2. غیرتصادفی

تصادفی

1. ساده            2. طبقه بندی شده       3. خوشه­ای      4. سیستماتیک یا نظام دار

غیرتصادفی

1. ساده            2. قضاوتی                   3. سهمیه­ای

تصادفی : طرح نمونه­برداری اگر از نوع تصادفی باشد هر واحد از جامعه آماری، دارای شانس برابر و مشخص برای انتخاب شدت در نمونه است. 4 روش فوق از نمونه برداری تصادفی هستند. در نمونه برداری تصادفی معمولاً برپایه جدول اعداد تصادفی، اعضای نمونه به صورت تصادفی انتخاب می شود.

ساده: در این حالت همه اعضای جامعه از نظر محقق یکسان بوده و دارای شانس برابر برای انتخاب شدت هستند. این روش ساده­ترین و کم­هزینه­ترین روش نمونه­گیری است.

طبقه بندی شده:

محقق به ندرت با جامعه آماری کاملاً همگن مواجه است. اغلب جوامع آماری قابلیت طبقه بندی از نظر ویژگی­های مختلف را دارند. این نوع نمونه گیری نتایج دقیق­تری را نسبت به حالت تصادفی ساده به دست می دهد. نمونه­­برداری تصادفی طبقه بندی شده به ویژه در تحقیقات بازاریابی بسیار پروانه­ای است. زیرا برای درگیر شدن یک سازمان در بازاریابی تفکیکی لازم است. به جای آمارهای جمعی برای جامعه مورد مطالعه به اطلاعات دقیق درباره بخش­های مشخص و قابل اندازه­گیری بازار دست یافت. دو روش که در طبقه بندی جمعیت مصرف کنندگان استفاده می­شود عبارتست از طبقه­بندی مصرف کنندگان براساس سن وجنسیت.

طبقه بندی براساس معیارهای اجتماعی و اقتصادی

خوشه­ای : به طبقه­بندی خوشه­ای که به آن چندمرحله­ای گفته می­شود ابتدا چند طبقه از جامعه شناسایی می­شود. تعداد این طبقات اندک و تعداد اعضای طبقه زیاد است. در مرحله دوم هر طبقه مجدداً به چند طبقه دیگر تقسیم می شود. این روش نمونه­برداری گاهی اوقات زمان و هزینه محقق را برای یافتن نمونه اثربخش کاهش می­دهد. به عنوان مثال زنانی که چارچوب نمونه­برداری ما موجود نیست (لیست اعضای جامعه آماری را نداریم) می­توانیم از این روش استفاده کنیم. زیرا با طبقه­بندی دومرحله­ای  جامعه می­توان واحدهای کوچک زیادی را برای نمونه­گیری پیش بینی کردک و با توجه به در دسترس بودن آن­ها اقدام به نمونه­گیری نمود سیستماتیک یا نظام دار.

شامل انتخاب تصادفی اولین عضو نمونه و انتخاب سایر اعضاء براساس عضو اول است. این روش بسیار ساده و کاربردی است و در کنترل کیفیت محصولات تولیدی از آن استفاده می­شود. به این صورت که نمونه اول به صورت تصادفی انتخاب می­شود و نمونه­های دیگر هر کدام پس از رد شدن 50 مورد انتخاب می شوند.

نمونه گیری غیرتصادفی

گاهی اوقات پژوهشگر از قبل می­داند که برای نتیجه گیری بهتر یا ارزانتر باید از روش­های غیرتصادفی استفاده کرد که قطعاً به اندازه روش­های تصادفی معتبر نخواهد بود.

ساده: زمانی است که حدس زدن برای انتخاب نمونه کافی است مثل انتخاب یک رهگذر از جانب گزارشگر تلویزیون.

قضاوتی : این روش از روش قبل علمی­تر است و براساس قضاوت پژوهشگر در مورد نماینده بودن یا نبودن نمونه از جمعیت استوار است. به عنوان مثال اگر قصد مطالعه نظر مردم در مورد تورم آینده را داشته باشیم پژوهشگر به احتمال زیاد سراغ 10 نفر از اقتصاددانان کشور خواهد رفت.

سهمیه­ای : در این حالت جامعه آماری به قسمت­های مختلف تقسیم می­شود و پژوهشگر براساس سلیقه خود تعدادی از اعضای جامعه را در هر قسمت انتخاب می­کند. دسته­بندی جامعه و سهم هر دسته در نمونه بستگی به نظر شخصی و قضاوت پژوهشگر دارد. این روش مشابه روش طبقه­بندی شده در حالت تصادفی است.

اجزای پروپوزال

1. موضوع         2. مقدمه          3. رفرنس­ها    4. چارچوب نظری، ادبیات نظری موضوع

5. ادبیات تجربی، پیشینه تجربی موضوع           6. فرضیه­های تحقیق

7. مدل مفهومی                       

8. روش­شناسی تحقیق، تعریف عملیاتی- نحوه سنجش متغیرها، روش آماری، نحوه گردآوری داده­ها ، طرح نمونه گیری

9. سؤالات تحقیق                     10. برآورد مالی            11. برآورد زمانی

مقدمه پروپوزال : مقدمه پروپوزال یک خلاصه کوتاه چندجمله­ای در مورد کل پروپوزال است. در این چند جمله ما باید ضمن بیان موضوع، جامعه پژوهشی و نمونه انتخاب شده اشاره کنیم و به روش آماری و نحوه گردآوری داده­ها مختصراً در چند جمله بیان کنیم پس به محتویات پروپوزال (افراد) پروپوزال اشاره می کنیم.

بیان مسئله : در قسمت بیان مسئله دقیقاً عنوان می کنیم خلأ مطالعات قبلی چه بوده است و پژوهش ما دقیقاً در حال بررسی چه متغیرهایی است. در قسمت بیان مسئله مشکلات مرتبط با موضوع یا کاربردهای آن و یا جزئیات روش تحقیق به هیچ عنوان آورده نمی­شود. بیان مسئله در پروپوزال آیتمی است که درواقع نشانگر وجه کل کار پژوهشی ماست. به عنوان مثال در موضوع علل مهاجرت به تهران پژوهشگر در قسمت بیان مسئله هرگز و از مباحث مربوط به رشد جمعیت تهران، ترافیک، مشکلات اقتصادی – فرهنگی و غیره ... که ناشی از مهاجرت به تهران بوده نمی شود. همچنین جزئیات روش­شناسی تحقیق خود را (روش آماری- پیشینه نظری- تعریف عمل متغیرها و غیره) عنوان نمی کند. بلکه به صورت خلاصه و مفید موضوع تحقیق خود و تفاوت کار پژوهشی خود با مطالعات قبلی را عنوان می­کند.

اهداف تحقیق : اهداف تحقیق در یک پروپوزال پژوهشی کاملاً متناسب با بیان مسئله نوشته می­شود. دقت کنیم در بیان اهداف تحقیق هرگز وارد مسائل کاربردی یا اهداف ناشی از اجرائی نتایج تحقیق نشود هدف تحقیق باید به صورت دقیق و واضح پس از اجرای کار پژوهشی محقق شود. بنابراین باید دقت کنیم هدفی را در پرپوزال خود بیاوریم که انتظار داریم بعد از پایان تحقیق دقیقاً به آن می رسیم. در بیان اهداف تحقیق ما طی چند جمله تیتروار بیان مسئله خود را مطرح می کنیم.

مانند :   بررسی تأثیربیکاری بر مهاجرت به تهران

بررسی تأثیر مشکلات اقتصادی بر مهاجرت به تهران

بررسی کمبود امکانات بر مهاجرت به تهران

فرضیه­های تحقیق: در بیان فرضیه­ها ما با چند جمله خبری نتایج انتظاری خودمان پس از اجرای تحقیق را بیان می کنیم. یعنی حدس خود را در مورد نتایج تحقیق در قالب چند جمله به صورت تیتروار عنوان می­کنیم.

مثال : در مورد موضوع مهاجرت به تهران با توجه به هدف اول ما می توانیم فرضیه اول خود را به یکی از دو شیوه زیر مطرح کنیم:

1.     افزایش نرخ بیکاری در شهرستان­ها سبب افزایش مهاجرت به تهران می شود.

2.     افزایش بیکاری در شهرستان سبب افزایش مهاجرت به تهران است.

در نوشتن فرضیه­های مثال تنها تفاوت دو جمله کلمه افزایش است. اگر ما فرضیه خود را مثل حالت اول بیان کنیم، مجبور هستیم وقتی آمار مربوط به بیکاری و مهاجرت را مطالعه می کنیم و وارد نرم افزار می کنیم نرخ افزایش آنها را در نظر بگیریم. به عنوان مثال ممکن است نرخ بیکاری در سال­های مختلف به شرح زیر باشد.

12% - 14% - 10%

در این حالت ما برای بررسی فرضیه خودمان مجبوریم به جای ارقام مربوط به نرخ بیکاری ارقام افزایش این نرخ را مدنظر قرار دهیم. یعنی 2% و 4% . این موضوع در اجرای تجزه و تحلیل محقق را دچار دردسرهایی خواهد انداخت (هر فرضیه­ای فقط برای یک هدف است).

سؤالات تحقیق

فرضیه (1) بیکاری در شهرستان سبب مهاجرت به تهران می شود.

سؤال با این روش طرح می­شود:

چرا بیکاری در شهرستان سبب مهاجرت به تهران می­شود. (سؤال غلط)

آیا بیکاری در شهرستان سبب مهاجرت به تهران می شود. (سؤال درست)

در طرح سؤالات تحقیق باید دقت کنیم سؤال متناظر با هر فرضیه را به نحوی بیان کنیم که دقیقاً گویای آن فرضیه بوده و هیچ سؤال جدیدی در ذهن مخاطب ایجاد نکند به عنوان مثال در مورد مثال بالا شروع سؤال با عبارت چرا اگرچه از نظر اصول نگارشی غلط نیست اما از نظر اصول فنی پروپوزال نویسی ایراد دارد. زیرا سؤال که با چرا شروع می­شود درواقع متناظر با فرضیات دیگری می شود که مدنظر ما نبوده است. بنابراین در نوشتن پروپوزال باید در مورد انتخاب کلمات بسیار دقت کنیم.

ادبیات موضوع یا پیشینه پژوهش چهارچوب نظری

در این قسمت از پروپوزال وظیفه ما این است که خواننده را (خواننده= داور پایان نامه، کارفرما، سرمایه گذار طرح، همکاران طرح، مدیر ما در سازمان و ...) مجاب نمائیم که ما به عنوان مسئول و مجری این طرح پژوهش تمامی جوانب کار را سنجیده­ایم و نسبت به کارهای پژوهشی قبلی در این حوضه اشراف کامل داریم. اهمیت این بخش از پروپوزال دقیقاً معادل رزومه ما موقع استخدام است. برای نوشتن این قسمت ابتدا از پیشینه تئوری موضوع شروع می کنیم. یعنی با توجه به مقالاتی که قبلاً مطالعه کردیم نظریات مهم مرتبط با موضوع تحقیق را بیان می کنیم. سپس وارد قسمت ادبیات تجربی یا پیشینه تجربی موضوع می شویم. بسته به اینکه موضوع ما در چه حوضه­ای باشد سعی می­کنیم یک طبقه بندی منطقی در این قسمت ارائه کنیم. این طبقه بندی نشانه تسلط بیشتر ما بر موضوع است. دو روش زیر عمدتاً در مورد هر موضوعی برای طبقه بندی قابل استفاده است.

1.     طبقه بندی پیشینه نظری از نظر زمانی: یعنی اینکه ما هنگام اشاره به پیشینه نظری موضوع ابتدا نظریات قدیمی­تر در این حوضه را بیان می کنیم و سپس به آخرین تئوری­هایی اشاره می­کنیم که در این رابطه عنوان شده است.

2.   طبقه بندی مطالعات تجربی یا پیشینه تجربی موضوع براساس مطالعات داخلی و خارجی: در این قسمت ما می­توانیم پژوهش­های قبلی را به دو دسته مطالعات داخل ایران و مطالعات خارجی تفکیک نمائیم.

 

 

روش­شناسی تحقیق

در قسمت روش­شناسی ما در مورد مباحث فنی (چیزی که در تخصص ماست یعنی پژوهشی که انجام می دهیم) کار پژوهشی خودمان را توضیح می­دهیم.

در این قسمت عناوین زیر را باید به صورت کامل مشخص کنیم.

1. مقدمه                      2. مدل مفهومی                        3. متغیرها معرفی شود.

4. سنجش یا اندازه گیری متغیرها                                5. تعریف عملیاتی متغیرها

6. روش آماری تحقیق                                       7. معرفی مدل ریاضی پژوهش

8. نمونه گیری            

9. نمونه گردآوری داده ها : 1- اطلاعات اولیه : داده­های مستلزم گردآوری

                                   2- اطلاعات ثانویه : داده­های موجود قبلی، نیازمند تعدیل

1. مقدمه : در ابتدای بخش روش­شناسی یک پاراگراف در مورد ادبیات موضوع درج می­کنیم. یعنی یک جمع­بندی بسیار مختصر و مفید در مورد مطالعات قبلی انجام شده را در اینجا می­آوریم.

این موضوع یا این قسمت از این جهت مهم است که درواقع توجیه کننده بخش روش­شناسی ماست. ب عبارت دیگر هر تصمیمی که ما در مورد آیتم­های دیگر روش­شناسی تحقیق می گیریم باید مبتنی بر پیشینه پژوهش باشد بنابراین اشاره به پیشینه پژوهشی در ابتدا روش­شناسی تحقیق به مخاطب ما اعلام می کند که تمامی روش مورد استفاده در این پژوهش کاملاً مستند و براساس مطالعات قبلی است.

توضیح نحوه گردآوری : بخشی از داده­های مورد نیاز برای انجام پژوهش قبلاً توسط سازمانها یا افراد دیگر جمع آوری شده است. بنابراین ما در مورد این نوع داده­ها نیازی به جمع آوری مجدد آنها نداریم. گاهی ممکن است صرفاً لازم باشد در مورد این داده­ها برخی تعدیل ها را به وجود بیاوریم. یعنی به عنوان مثال در مورد متغیری مثل نرخ بیکاری که از قبل داده­های آن موجود است شاید لازم باشد آن را متناسب با مدل آماری پژوهش تعدیل کنیم گاهی نیز به صحت این داده­ها شک داریم که لازم است بسته به نوع داده­ها به نوع آن تصمیم بگیریم. این تصمیم می­تواند تغییر منبع داده­ها یا استفاده از شواهدی در تأیید داده­های موجود باشد به این دسته از داده­ها داد­ه­های ثانویه گفته می شود.

دسته دیگر داده­هایی هستند که پژوهش­گر مجبور است که برای اولین بار خودش آنها را تولید کند از این رو به آنها داده­های اولیه گفته می­شود.

در مورد داده­های اولیه در پژوهش­های حوضه مدیریت مصاحبه و پرسش­نامه دو روش عمده جمع آوری داده­هاست.

محدودیت­های پژوهش

در این قسمت پژوهشگر باید محدودیت­های کار خود را برای مخاطب خود روشن کند. در یک کار پژوهشی معمولاً محدودیت در مورد داده­های مورد نیاز پژوهش و محدودیت روش آماری پژوهش است. به عنوان مثال :

پژوهشگر می­تواند به روز نبودن آمار مربوط به نرخ بیکاری را به عنوان یکی از محدودیت­ها بیان نماید یا مثلاً زمانی کوتاهی را که مانع از بررسی بهتر و کامل­تر موضوع است را به عنوان محدودیت بیان کند.

در بیان محدودیت­ها نکته مهم این است که اولاً دقت کنیم تمام محدودیت­های موجود را در پروپوزال خود بیاوریم این موضوع سبب می شود هنگام ارزیابی پروژه­ها کمی دچار مشکل شویم (مثال: طرحی که برای پل ریخته می شود) محدودیت­هایی که برای درست کردن پل به کار می رود.

دوماً باید دقت کنیم محدودیت­های عنوان شده صرفاً محدود به موضوع تحقیق خودمان باشد، به عبارت دیگر مسائل حاشیه­ای پژوهش را وارد این قسمت نمی کنیم.

برآورد مالی و زمانی- همکاران   در مورد پروپوزال­های دانشگاهی این دو مورد چندان مهم نیستند. اما در مورد پروپوزال که برای بخش بازرگانی و نظیر آن نوشته می شود این دو مورد اهمیت بسیار دارد.

منابع – رفرنس­ها

منابع تحقیق یا رفرنس­ها شامل تمام کتاب­ها، مقالات، پایان­نامه­ها، کتابچه همایش­ها، سایت­های اینترنتی و ... می باشد که ما برای نوشتن پروپوزال از آن استفاده کردیم باید دقت کنیم تمامی منابعی که در این قسمت ذکر می شود حتماً و حتماً داخل متن پروپوزال نیز اشاره شده باشد. به عبارت دیگر باید متناظر یک به یک بین رفرنسهای پایانی و رفرنسهای داخل متن برقرار باشد.

نکته : استفاده از استانداردهای منبع­نویسی در این قسمت از پروپوزال است. منظور از استاندارد منبع­نویسی روشی که برای نوشتن منابع مورد توافق مجامع بین المللی است. معمولاً استاندارد APA در پژوهش­های مدیریت مورد توافق نویسندگان قرار دارد.

نمونه­ای : منابعی که برای پروپوزال یا پژوهش استفاده می­شود:

1. کتاب            2. مقاله            3. پایان نامه یا طرح پژوهشی   4. دست­نوشته­ها یا پایان نامه­ها یا پژوهش منتشر نشده             5. سایت­های اینترنتی

در نوشتن منابع دقت کنیم هرگز فهرست منابع شماره گذاری نمی شود.

مورد دوم استفاده از فونت­های ایتالیک (Italic)، (Bold)، (underline) یک موضوع سلیقه­ای نیست و کاملاً در استانداردهای منبع­نویسی اصول نگارشی و استفاده از آن­ها به صراحت مشخص شده است.

نرم افزاری به نام End note می تواند فرد را در تنظیم منابع کمک کند.

 

 

 

 

 

روش تحقیق در مدیریت اسلامی