تعیین زیوایی(قوه نامیه=Viability )بذر(قسمت اول)

مهمترین آنها هستند.

آزمون مستقیم درصد تنژگی عبارتست از تعداد دانهالهای عادی که توسط بذرهای خالص(نوع مورد نظر)تولید شده است.در یک آزمون خوب،حد اقل 400 بذر که بطور تصادفی گزینش شده اند،باید جدا شده و به چهار گروه صد تایی تقسیم شوند.اگر این گروه های صد تایی،اختلافی بیشتر از ده درصد نشان دهند،آزمون باید دگر بار انجام شود.در غیر این صورت میانگین چهار آزمون ،به عنوان درصد تنژگی محسوب می شود.

1)آزمون های تنژگی مستقیم

در یک آزمون استاندارد تنژگی،بذرها در شرایط محیطی مناسب از نظر نود و دما قرار می گیرند تا تنژیدن(جوانه زدن)صورت پذیرد.شرایط لازم برای رعایت استانداردهای قانونی،در قوانین آزمون بذر آمده است که ممکن است در بر گیرنده نوع آزمون،شرایط محیطی وطول زمان آزمون باشد.

در آزمایشگاه های آزمون بذر،شیوه های مختلفی برای جوانه زنی بذر به کار میرود.مقدار کمی بذر در سینی های تنژگی(این سینی ها نباید از فولاد گالوانیزه باشد زیرا دارای نمک های روی بوده و سمی است)قرار داده می شود.جهبه های پلاستیکی،جهبه های مقوایی پارافین زده شده و پتری دیشهای شیشه ای درب دار نیز ظروف مفیدی هستند.کاغذهای خشک کن به قطعات کوچک تقسیم می شود و بذرهای کوچک روی یک یا دو لایه از کاغذهای خشک کن قرار داده می شوند.سایر محیط های کشت عبارتست از پنبه جاذب،حوله کاغذی ویژه(5 لایه)،کاغذ صافی (5لایه)،و برای بذرهای بزرگتر،ماسه،ورمی کولایت،پرلایت ویا خاک(16 میلی متر).ظرفها را در دستگاهای تنژگی ویژه ای قرار می دهند که در آنها دما،رطوبت و نور کنترل می شود.برای جلو گیری از رشد میکروارگانیسمها،تمام مواد و ابزارها باید با دقت زیاد تیز و در صورت امکان گند زدایی

شده و میزان آب به دقت تنظیم شود.هیچ لایه آبی نباید در پیرامون بذرها باشد و محیط تنژگی نباید آنقدر مرطوب باشد که به هنگام فشار دادن محیط با انگشت،لایه ای از آب ظاهر شود.رطوبت نسبی در دستگاه تنژگی باید 90 درصد یا بیشتر باشد تا از خشک شدن بذرها جلوگیری شود.درب ظرفهایی که در آنها ماسه قرار دارد باید محکم بسته باشد.در حین آزمون نباید آب افزوده شود.

آزمون حوله پیچیده بطور معمول در مورد دانه های غلات به کار گرفته می شود.چندین لایه از حوله کاغذی مرطوب به اندازه ای حددود28 تا 36 میلی متر روی بذرها پیچیده می شود ،آنگاه به صورت استوانه در می آید و بطور عمودی در دستگاه تنژگی قرار می گیرد.

آزمون تنژگی بطور معمول بین یک تا چهار هفته طول می کشد،اما این مدت برای برخی از بذرهای درختی کند رشد که خفتگی دارند می تواند تا سه ماه ادامه یابد.شمارش اول ممکن است پس از یک هفته انجام شود و بذرهای تنژیده حذف شده و شمارش ادامه یابد.در پایان آزمون بذرها به :

الف:دانهالهای عادی ب

ب:بذرهای سخت

پ:بذرهای خفته

ت:دانهال های غیر عادی

ث:بذرهای مرده و پوسیده شده؛تقسیم می شوند.بطور کلی یک دانهال عادی دارای ریشه خوب و توسعه یافته و برگ است.هرچند که معیار های یک دانهال عادی با بذر متفاوت است.دانهال های غیر عادی می توانند در اثر سن بذر،شرایط بد انبار،حشرات،آفات یا آسیب های مکانیکی ،کاربرد قارچکشها به میزان غلیظتر از میزان توصیه شده،آسیب در اثر یخبندان،کمبود مواد غذایی کافی(منگنز و بر در نخود فرنگی و لوبیا)یا ورود احتمالی مواد سمی در سینی های تنژگی فلزی،و نیز خاک یا اب تعیین شود.

هر بذری که تنژگی نداشته،باید بررسی شود تا علت احتمالی نتنژیدن معلوم شود.بذرهای سخت آب جذب نمی کنند.بذرهای خفته آنهایی هستند که سخت و متورم باقی مانده و عاری از کفک باشند و تنژگی نداشته یا به صورت نا منظم داشته باشند.

در قوانی آزمون بذر،نیازهای محیطی خاصی جهت از بین بردن خفتگی،برای بسیاری از انواع بذرهای کشاورزی،سبزی ها و گل ها،منظور شده است.اغلب بذرهای درختان و درختچه ها به تیمارهای پیش تنژگی پیش از انجام آزمون،نیاز دارند.