بسترهای سرمایه گذاری مناسب

 با توجه به سرمایه ، فرصتها و تهدیدها

مقدمه:

بی شک اکثر ما آرزو داریم که با منابع محدودی که در اختیار داریم زندگی نسبتاً مطلوبی را فراهم نماییم. آما آیا فکر کرده ایم که باید چه کاری انجام دهیم؟ آیا فرصتها و تهدیدها را شناسائی کرده ایم؟ اصلاً آیا می شود با سرمایه ای کم و مدنظر گرفتن فرصتها و تهدیدها به سود مناسبی برسیم؟

این سؤالات باعث شد تا در خصوص بسترهای سرمایه گذاری تحقیقاتی انجام داده و با توجه به وضعیت کنونی در کشور استفاده از این بسترها مورد بررسی واقع شود. امید است چنانچه این مطالب ایده ای مناسب جهت یک حرکت خوب را ارائه ندهد لااقل پیش درآمدی باشد برای تحقیق و فعالیت درجهت رسیدن به یک ایده خوب.

دورانهای اقتصادی شامل دوران تورم ، رکود و رکود تورمی می شود و در هر کدام از شرایط مذکور مردم جهت اقتصاد زندگی شان تصمیمات خاص اتخاذ می کنند . قبل از بررسی این تصمیمات لازم است تا نحوه آرایش دارایی های نزد مردم تشریح شود . ابتدا نحوه آرایش داراییها به قرار زیر است :

             + پس انداز ) سپرده های غیر دیداری + سپرده های دیداری + وجوه نقد در دست مردم = آرایش دارایی های نزد مردم

               (زمین ، مسکن ، مواد اولیه و ...) سایر دارائیها + اوراق مشارکت و سهام + (سپرده سرمایه گذاری

همانطور که ملاحظه می شود از سمت چپ به سمت راست هم درجه نقدینگی کمتر می شود و هم درجه نقد شوندگی . مردم در دوران تورم که سطح عمومی قیمتها افزایش می یابد تمایل دارند تا داراییهایی که سود آوری بیشتر دارد را به تملک درآورند و در فرصتی مناسب به فروش برسانند لذا سمت راست فرمول بالا  سنگین تر می شود . اما در دوران رکود که تقاضا برای اغلب کالا کاهش می یابد مردم تمایل دارند تا نقدینگی بیشتری نزد خود نگهداری نمایند یا از آیتم هایی استفاده کنند ( فرمول بالا ) که درجه نقدشوندگی بیشتری دارند . لذا سمت چپ فرمول سنگین تر می شود .

در حال حاضر اقتصاد کشور ما در حال ورود به دوران رکود است و این متاثر از بحران مالی در آمریکا و کشورهای اروپایی است هر چند سیاستهای انقباضی بانک مرکزی و دولت جهت کنترل تورم تاکنون مفید بوده اما این موضوع به وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی طی سال آینده ، کمک خواهد کرد . ولی طی بررسی انجام شده ، کشورهای اروپایی و آمریکا در حال تزریق پول در جامعه هستند و بدلیل اینکه پول این کشورها یک پول بین المللی می باشد در نتیجه این تزریق پول به سرعت به کشورهای دیگر نیز سرایت پیدا کرده و در مجموع حالت رکود تورمی را ایجاد می نماید . حال لازم است بعضی از بستر های سرمایه گذاری را مورد بررسی قرار دهیم .

  بازار بورس

بازار بورس اوراق بهادار بازاری است که در آن سهام انواع و اقسام شرکتهای تولیدی ، خدماتی ، بازرگانی و تجاری در حال دادو ستد است. سرمایه گذاری در این بازار به جهت سودآوری کوتاه مدت و بلند مدت به آیتم های زیر بستگی دارد:

1-آشنایی با صورتهای مالی و نسبتهای مالی و استخراج اطلاعات مورد نیاز از آنها.

2-داشتن اطلاعات بازار از طریق اینترنت یا جراید به صورت روزانه

3-بررسی و تحلیل بازار با توجه به آیتم های بالا و سیاستگذاری های دولت.

سرمایه ای که در این خصوص می توان بکار برد حدوداً بین 000/000/10 ریال تا 000/000/100 مناسب می باشد.

فرصتها

مهمترین فرصتها سیاستهای دولت است چرا که این عوامل در بازار سرمایه نقش تعیین کننده دارد. مانند واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی ، اعطاء تسهیلات به بازار سرمایه و ...

تهدیدها

آنچه که برای سرمایه گذاری در بورس تهدید محسوب می شود سودآوری خیلی کم و زیان شرکتهاست و این موضوع به مدیریت ضعیف شرکت مورد نظر ، فشارهای ملیاتی ، سیاستهای دولتی و ... بستگی دارد.

بازار زمین

زمین یک دارائی استهلاک ناپذیر است که تولید نمی شود. لذا سرمایه گذاری در این خصوص سودآوری بالائی دارد و چنانچه در آینده تصمیم به ساخت گرفته شود سود مضاعف تری حاصل می شود. باید توجه داشت که سرمایه گذاری در این بخش از نوع بلند مدت است و حداقل بعد از سه سال آورده مناسبی خواهد داشت.

متوسط سرمایه مورد نیاز در این بخش بین 000/000/100 ریال تا 000/000/500 ریال است.

فرصتها

باتوجه به اینکه قیمت زمین در دوران تورم رو به افزایش است لذا دوران رکود قیمتها بهترین فرصت جهت سرمایه گذاری در بازار زمین است.

تهدیدها

رونق بازار زمین به تقاضا در مورد آن مربوط می شود و تا زمانی که پولی وجود نداشته باشد تقاضایی  وجود نداردلذا کمبود نقدینگی ، سیاستهای انقباضی دولت ، عرضه زیاد زمین باعث کاهش قیمت زمین و در پی آن رخ دادن حالت رکود حداکثر تا سه سال ( طبق تجربه ) پیش می آید.

بازار مسکن

یکی از کالاهای اساسی و ضروری هر خانواده ای مسکن می باشد و بخش نسبتاً زیادی از درآمد خانوار صرف تهیه مسکن می شود. با توجه به جمعیت زیادی که در کشور ما وجود دارد و همچنین رشد متوسط جمعیت واضح است که سرمایه گذاری در بخش مسکن سودآوری بالائی دارد. هرچند این سرمایه گذاری میان مدت و بلند مدت است.

متوسط سرمایه مورد نیاز جهت سرمایه گذاری در این بخش ( بادرنظر گفتن متراژ 75 متر و بکارگیری مواد درجه یک در ساخت )  بین 000/000/250 ریال تا 000/000/350 ریال است.

فرصتها

دربخش مسکن سیاستهای دولت بدلیل اینکه متولی این امر می باشد نقش تعیین کننده ای دارد از جمله می توان به واگذاری زمین جهت ساخت مسکن مهر ، اعطاء تسهیلات 000/000/300 ریالی جهت ساخت مسکن ، اعطاء تسهیلات جهت بازسازی بافتهای فرسوده ، اعطاء پروانه ساخت و روان سازی قوانین ساخت و ساز و ...  اشاره کرد از طرفی کاهش قیمت مصالح ساختمانی ؛ می تواند فرصت مناسبی برای ورود به این بازار باشد.

تهدیدها

درست است که سیاستهای انقباضی ، کمبود نقدینگی و عرضه مسکن توسط دولت باعث کاهش رونق در بازار مسکن شده اما تجربه نشان داده که دچار رکود نمی شود و نسبت به دوران تورم از سودآوری کمتری برخوردار است.

سپرده های سرمایه گذاری

سرمایه گذاری در سپرده های سرمایه گذاری به دو طبق کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شود. طبق بخشنامه بانک مرکزی نرخ سود این سپرده ها حداقل 9%  و حداکثر 19% می باشد و این شرایط برای بانکهای دولتی و خصوصی و کلیه مؤسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی لازم الاجرا می باشد. اما در مؤسسات مالی و اعتباری انصار ، مهر ، قوامین ، تعاونی اعتبار ثامن الائمه نرخ سود متفاوت از بخشنامه بانک مرکزی است. سرمایه گذاری در این سپرده ها متغییر است و مطمئناً هرچه مبلغ بالاتر باشد سود بیشتری عائد می شود. باید توجه داشت چنانچه سپرده سرمایه گذاری زودتر از موعد مقرر که در قرارداد آن ذکر شده بسته شود مؤسسه یا بانک نرخ سود را تعدیل نموده و بسته به مدت زمان سپرده گذاری سود را پرداخت می کند. جدول نرخ سود انواع سپرده ها در ضمیمه تحقیق آورده شده است.

فرصتها

می توان گفت دوران رکود بهترین فرصتی است برای استفاده از این بستر سرمایه گذاری بدلیل اینکه ریسک آن پایین و سود تضمین شده دارد.

تهدیدها

بانک مرکزی براساس نرخ تورم نرخ سود سپرده ها را تعیین می کند لذا چنانچه نرخ تورم کاهش یابد نرخ سود سپرده ها نیز کاهش می یابد. حال اگر سپرده گذاری زودتر از موعد سپرده را ببندد ، نرخ سود تعدیل شده و با نرخهای جدید ابلاغ شده سود پرداخت می شود.

مثال:  شخصی سپرده ی یکساله ای با نرخ 18% افتتاح می کند اگر بعد از گذشت شش ماه سپرده را ببندد بانک نرخ سود را کاهش داده و با نرخ سپرده شش ماهه سود پرداخت می کند و بدلیل اینکه به شخص سپرده گذار در این مدت سود بیشتری پرداخت شده مبلغ اضافی از فرد اخذ خواهد شد. حال اگر در این مدت نرخ سود توسط بانک کاهش یابد و از طرفی سپرده گذار هم مجبور به بستن حساب شود بانک با نرخ جدید شش ماهه سپرده یکساله را می بندد و در نتیجه پول بیشتری از فرد اخذ خواهد شد.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت یک ورقه قابل معامله است که دارای ارزش اسمی ، نرخ سود ( بهره ) ، تاریخ پرداخت بهره و تاریخ سررسید می باشد. این اوراق معمولاً بی نام منتشر می شود و یک ابزار مناسب برای بانک مرکزی جهت کنترل نقدینگی ،کاهش تورم و برای دولت جهت هدایت نقدینگی به سمت تولید به شمار می رود. سرمایه گذاری در این اوراق می تواند کوتاه مدت ، میان مدت و بلندمدت باشد و سرمایه مورد نیاز در این رابطه نیز متغییر و به دلخواه است.

فرصتها

دوران رکودو هنگامی که بانک مرکزی می خواهد جهت کاهش تورم ازاین اوراق استفاده کند بهترین فرصت به شمار     می آید چرا که بدلیل تشویق مردم به خرید ناگزیر بانک نرخ سود این اوراق را بالاتر تعیین می کند از طرفی این اوراق قدرت نقد شوندگی خوبی دارد.

تهدیدها

همانند سپرده های سرمایه گذاری بازخرید اوراق مشارکت قبل از سررسید باعث تعدیل نرخ سود می شود حال اوراق بی نام باشد سرمایه گذار می تواند اوراق را به شخص ثالثی واگذار نماید و به میزان مبلغ اسمی ورقه و بهره تحقق یافته وجه دریافت نماید. البته این درصورتی امکانپذیر است که خریداری برای اوراق وجود داشته باشد.

الف) سرمایه گذاری در بازار بورس

درحال حاضر شاخص کل بازار بورس با افزایش 16 واحدی روبرو بوده در حالیکه در اوائل هفته گذشته ( 20/11/87 ) شاخص کل کاهش داشته است. در یک نگاه کلی می توان گفت شاخص کل در حال نوسان بوده و روند صعودی نداشته است. لذا سرمایه گذاری در بورس البته با توجه به شرایط ذکر شده به کسانی توصیه می شود که توانسته اند نیازهای ضروری زندگی شان ( اعم از مسکن ، خودرو و ... ) را تأمین و جهت سرمایه گذاری در بورس نگران بازگشت کند سرمایه نباشند.

ب) سرمایه گذاری در بازار مسکن و زمین

بحران جهانی در اقتصاد از بخش مسکن در ایالات متحده شروع گردید و کم کم به بخشهای دیگر اقتصادی سرایت کرد. مشخص است که سرمایه گذاری در این بازار پراهمیت و سودآور است . اما طی سال 87 در ایران دولت در خصوص مسکن سیاستهای زیر را اتخاذ نمود:

1-تهیه سامانه نرم افزاری جهت ثبت خرید و فروش املاک و مستغلات در هر شهر که پیش بینی می شود در کلان شهرها دولت از این طریق به تعیین قیمت بپردازد.

2-افزایش نرخ مالیات بر خرید و فروشهای املاک و مستغلاتی که بیش از یک بار در سال انجام می شود.

3-اجرای مصوبه سال 84 هیأت وزیران در خصوص استفاده از مصالح استاندارد در ساخت از ابتدای سال 88.

4-پیگیری جدی طرح مسکن مهر و ادامه ثبت نام از متقاضیان.

ازطرفی در ادامه بحران اقتصاد جهانی که بازار مسکن و زمین را در داخل کشور تحت تأثیر قرارداده ، طی سال87  قیمت زمین و مسکن بدلیل کاهش تقاضا و نقدینگی حدود 30 درصد و در مناطقی بالای 40 درصد کاهش داشته است.همچنین با توجه به سیاستهای دولت طی سال 88 که قسمتی از در بالا اشاره شد و نیزادامه کاهش نقدینگی و کاهش قیمت مصالح ساختمانی و نیز کاهش وام فروشی تعدادی از سودجویان ( بدلیل الزام بانک مسکن به پرداخت تسهیلات جهت ساخت مسکن ) این بازار باز هم با کاهش قیمت مواجه خواهد شد.

روزنامه دنیای اقتصاد مورخ 24/11/87 صفحه 7 ستون نبض بازار : در گزارشی با تیتر املاک بزرگ ، قیمت کوچک مشاوران املاک فعال واقع در مناطق مختلف گفته اند سال گذشته در این موقع بازار مسکن داغ و پر رونق بود زیرا ماههای بهمن و اسفند از فصول جابجائی است اما حالا بازار مسکن بی رونق است و تعداد معاملات صورت گرفته در طی 2 ماه انگشت شمار است.

بدیهی است با این روند سرمایه گذاری در این بخش فعلاً مقرون به صرفه نمی باشد.

ج) سرمایه گذاری در سپرده های سرمایه گذاری و اوراق مشارکت

با توجه به کاهش تقاضا در بازار ، کاهش قیمتها ، تورم و بحران جهانی اقتصادی در حال حاضر بهترین گزینه جهت سرمایه گذاری سپرده های بلند مدت بانکی و اوراق مشارکت است. البته مدت سرمایه گذاری یکساله پیشنهاد می شود.

جهت سرمایه گذاری در اوراق مشارکت ذکر چند نکته مهم است:

1-بهره یا سود این اوراق مانند سپرده سرمایه گذاری محاسبه می شود لذا نرخ بالاتر بهتر است.

2-خرید اوراق مشارکت منتشر شده توسط دولت ( وزارت نیرو ، شهرداری و یا ...) حاکی از آن است که این وجه در جهت تولید بکارگیری می شود اما خرید این اوراق از بانک با در نظر گرفتن نرخ بهره آن بهتر ارزیابی می شود چرا که تضمین اصل و بهره آن محکم تر می باشد.

د) سایر سرمایه گذاریها

1-بازار خودرو

طی بررسی بعمل آمده تعدادی از کارشناسان بازار خودرو اعتقاد دارند بدلیل افزایش قیمت حامل های انرژی و کاهش قیمت خودرو در جهان قیمت خودرو در داخل کشور کاهش خواهد داشت. اما برخی دیگر بدلیل تولید 50 تا 80 درصد قطعات خودرو در داخل کشور و وجود تقاضای زیاد برای این محصول ؛ اعتقاد دارند که قیمت خودرو در داخل کشور نه تنها کاهش نداشته بلکه با توجه به افزایش حقوق و دستمزد برای سال آینده که در قیمت تمام شده تأثیر می گذارد ؛ قیمت خودرو افزایش نیز خواهد داشت. لذا بهتر است در این رابطه احتیاط کرده و از عنصر زمان استفاده کرد تا در سال آینده با توجه به شرایطی که بوجود خواهد آمد در این خصوص تصمیم گیری شود.

2-بازار طلاو ارز

درپی پیشنهاد بسته اقتصادی 800 میلیارد دلاری رئیس جمهور آمریکا بازار ارز بویژه دلار رونق خوبی داشت اما با توجه به اینکه هنوز این بسته توسط نمایندگان سنا به تصویب نرسیده و از طرفی موضوع عدم کارایی طرح نجات بانکهای آمریکائی نگرانی ها را افزایش داده مجدداً دلار آمریکا در مقابل یورو افت کرد و خرید داریی های طلائی به عنوان یک منبع امن سرمایه گذاری مورد توجه دوباره قرارگرفت. سرمایه گذاران به شدت به بازارهای مالی بی اعتماد شده اند و فقدان شفافیت در خصوص دارایی های بانکی موجب فشار بیشتر بر بازارهای مالی در آمریکا شده است. حال با توجه به اینکه قیمت طلا در کشور ما متأثر از قیمت جهانی است لذا پیش بینی می شود قیمت طلا از رشد خوبی برخوردار شود اما باید توجه داشت که سرمایه گذاری در این بازار با ریسک بالائی همراه است.

3-استفاده از ضمانت نامه بانکی

عقد ضمان یاضمانت نامه عبارت استاز "عهده گرفتن مالی بر ذمه دیگری".ضمانت خواهرا"مضمون عنه "،ذینفع را "مضمون له"، متعد را "ضمان"و مبلغ ضمانت را "وجه الضمان" می نامند. بانک بنا به درخواست اشخاص حقیقی یا حقوقیپرداخت دیون و یا انجام تعهداتی را که به نفع سازمان ها وموسسات دولتی و دستگاههایاجرائی و بخش خصوصی به عهده متقاضیان است با رعایت آئین نامه دستورالعمل صدور ضمانتنامه تعهد و ضمانت می نماید به موجب ضمانت نامه هایی که توسط بانک صادر می شود،بانک متعهد می گردد در صورت درخواست ذینفع تا مبلغ مندرج در ضمانت نامه به ویپرداخت شود.

انواع متداول ضمانتنامه بانکی

  * ضمانت نامه شرکت در مناقصه و مزایده